Theo bài báo, được đài RFI dẫn lại, Trung Quốc muốn bắt chước Mỹ, Anh và Pháp trước kia, trở thành cường quốc biển. Nguyên nhân khiến Trung Quốc bằng mọi giá phải hướng ra biển là vì Trung Quốc bị bao bọc xung quanh - từ Bắc đến Nam, từ Nhật Bản đến Indonesia - bởi một vòng vây các quần đảo lớn nhỏ và các vùng nước thuộc lãnh thổ của các nước “đối thủ,” thậm chí là “kẻ thù.”

Bắc Kinh đòi chủ quyền đối với hầu hết lãnh thổ Biển Đông, tức là tất cả các hòn đảo mà có khi cách lãnh thổ Trung Quốc đến nhiều nghìn cây số. Trung Quốc dần tăng cường sự hiện diện ở những khu vực nhạy cảm này. Báo trên nêu rõ, bất chấp các nước dọc bờ biển phản đối, Trung Quốc ngày càng tăng cường sự hiện diện, thậm chí còn đe dọa, ở những vùng nước tranh chấp. Tình hình căng thẳng đến mức mà các nước trong khu vực phải cầu cứu đến Liên hợp quốc trong việc thực thi các qui định quốc tế về luật biển. Nhiều nước trong số đó đã xích lại gần Mỹ bởi vì, theo báo Pháp, đó là nước duy nhất có thể kiềm chế “sự tham lam của Trung Quốc.”

Trong bối cảnh đó, Trung Quốc phớt lờ phản đối của các láng giềng. Tháng 2/2013, Bắc Kinh sẽ tung ra một bản đồ mới về cái gọi là “Đại Trung Hoa,” một hành động mà theo báo Le Nouvel Observateur sẽ làm cho tình hình thêm căng thẳng. Trước đó vào tháng 11/2012, Trung Quốc đã cho in một bản đồ như thế trên hộ chiếu của Trung Quốc, gây ra làn sóng phản đối mạnh mẽ trong khu vực.

Le Nouvel Observateur nhận định, Trung Quốc đã trở thành cường quốc và không còn cần phải che giấu tham vọng lãnh thổ, tham vọng thay đổi bản đồ khu vực kể cả bằng vũ lực. Tất cả các quốc gia ven biển ở đây đều nằm trong tầm ngắm của Trung Quốc. Năm 2012, hải quân Trung Quốc đã cắt cáp tàu thăm dò địa chấn của Việt Nam, cấm Malaysia triển khai tàu địa chấn trong phạm vi đặc quyền kinh tế Malaysia, gây xáo trộn hoạt động thăm dò dầu khí ở những vùng nước mà Trung Quốc tuyên bố chủ quyền. Tháng 7/2012, Trung Quốc đã cho thành lập một đơn vị hành chính ở quần đảo Trường Sa, nơi mà Việt Nam tuyên bố chủ quyền.

Tại biển Hoa Đông, Trung Quốc có tranh chấp lãnh thổ với Nhật Bản ở quần đảo Điếu Ngư/Senkaku. Ở Trung Quốc, dư luận bị hâm nóng bởi chủ đề Điếu Ngư xuất hiện thường xuyên trên các phương tiện truyền thông. Nhiều chuyên gia quân sự Trung Quốc không ngại ngần khi nói đến khả năng “xung đột vũ trang” giữa hai nước. Phía Nhật Bản tỏ ra không nhân nhượng.

Tình hình căng thẳng đến mức mà báo giới Nhật Bản cũng nói đến nguy cơ “chiến tranh” giữa hai nước. Chính phủ mới của Nhật Bản đã tuyên bố không thương lượng về chủ đề Senkaku vì quần đảo này, theo Chính phủ Nhật Bản, hiển nhiên là của Nhật Bản. Chính phủ Nhật vừa tăng ngân sách quốc phòng. Tân Thủ tướng Abe đã dành chuyến công du nước ngoài đầu tiên đến 3 nước ASEAN là Việt Nam, Thái Lan và Indonesia, với mục đích mà theo Le Nouvel Observateur là củng cố “mặt trận chống Trung Quốc” ở Thái Bình Dương. Ông Abe còn hứa sẽ cung cấp tàu tuần tra bờ biển cho Philippines và đào tạo thủy thủ tàu ngầm cho Việt Nam.

Tại sao Bắc Kinh lại có thái độ như vậy với Senkaku? Theo Le Nouvel Observateur, bên cạnh nguồn lợi dầu hỏa còn có vấn đề địa chính trị. Trung Quốc muốn trở thành cường quốc biển như Mỹ, Pháp, Anh trước kia, muốn phát triển một lực lượng hải quân đủ mạnh để có thể vươn xa ra biển cả nhằm đảm bảo những tuyến đường vận tải biển. Dù Trung Quốc có đến 15.000 km bờ biển, nhưng lại trong thế bị một vòng cung các hòn đảo chặn lối vào Thái Bình Dương.

Trung Quốc dùng từ “dãy đảo thứ nhất” để chỉ khu vực biển tiếp giáp các quốc gia đối thủ hay thù địch với Trung Quốc như Nhật Bản, Đài Loan, Philippines, Indonesia và Malaysia - trong đó một số nước có quan hệ đồng minh với Mỹ. Hạm đội 7 của Mỹ thường xuyên tuần tra những vùng nước quốc tế “kế cận một cách nguy hiểm” các bờ biển Trung Quốc. Các tuyến đường biển đảm bảo nguồn cung ứng năng lượng và xuất khẩu của Trung Quốc thuộc khu vực biển này và trong tầm kiểm soát của Mỹ.

Trung Quốc cảm thấy bị bó buộc một cách nguy hiểm, nên đã không ngừng phát triển hải quân với mục đích là tạo ra một khu vực an ninh hàng hải theo 3 giai đoạn. Thứ nhất, kiểm soát cho được vùng biển gọi là “dãy đảo thứ nhất” nêu trên, đặc biệt là vùng tiếp giáp với Đài Loan để ngăn chặn hải quân Mỹ tiến vào cứu đồng minh Đài Loan khi cần thiết. Mục tiêu cuối cùng của giai đoạn này là sáp nhập Đài Loan vào Trung Quốc. Thứ hai, Trung Quốc đặt mục tiêu trong năm 2020-2030 sẽ triển khai hải quân Trung Quốc đến những vùng nước mà Trung Quốc gọi là “dãy đảo thứ hai,” bao gồm khu vực Mariannes và Guam, mục đích là để so kè với Mỹ ngay trong vùng ảnh hưởng của Washington. Thứ ba, đó là hiện diện ở khắp các đại dương trên thế giới.

Tham vọng đó của Trung Quốc đã được sự hỗ trợ của thế mạnh kinh tế. Trung Quốc có nguồn ngoại tệ dồi dào nhất thế giới, đã trở thành nền kinh tế thứ hai địa cầu. Trong khi đó, cuộc khủng hoảng tài chính đã làm chao đảo nước Mỹ.

Le Nouvel Observateur nhận định, trong bối cảnh đó, các nhà chiến lược Trung Quốc cảm thấy thời cơ đã đến. Trung Quốc tận dụng triệt để "cơ hội Điếu Ngư". Một chuyên gia Nhật Bản nhận định, "nhìn từ Bắc Kinh, Nhật Bản là một chướng ngại lớn” đối với tham vọng biển của Trung Quốc. Trên thực tế, Senkaku một là “chốt khóa” nằm trong cái gọi là “dãy đảo số một” của Trung Quốc và ngăn lối Trung Quốc tiến ra Thái Bình Dương.

Từ 20 năm nay, hải quân Trung Quốc đã không ngừng lớn mạnh và hiện tại lên đến 225.000 người, 50 tàu ngầm, 79 khu trục hạm. Cuối 2012, Trung Quốc đã ra mắt chiếc tàu sân bay đầu tiên và tên lửa đạn đạo chống hạm có khả năng tấn công tàu sân bay của Mỹ cách Thượng Hải 2.000 km. Le Nouvel Observateur nhận định, hiện tại Trung Quốc đã trở thành một cường quốc hải quân và sẽ còn tiếp tục lớn mạnh trong thời gian tới.

Tuy vậy, nguy cơ đến từ Trung Quốc không phải là quá lớn. Le Nouvel Observateur dẫn lời một quan chức quốc phòng Nhật Bản cho rằng, dù trong 20 năm qua, ngân sách quốc phòng của Trung Quốc đã tăng 18 lần, nhưng hiện tại hải quân Trung Quốc vẫn còn thua xa Mỹ, chưa kể là bên cạnh đó còn có các lực lượng hải quân của các nước đồng minh của Mỹ.

Hơn nữa, hải quân Trung Quốc dù lớn mạnh nhưng chưa có nhiều kinh nghiệm tác chiến. Trong khi đó, hải quân Nhật lại rất mạnh, nên việc chiếm Senkaku của Trung Quốc là chưa thể. Thêm vào đó là nguy cơ bạo động xã hội đang âm ỉ tại Trung Quốc. Bài báo kết luận, tất cả cho thấy, bản đồ “Đại Trung Hoa” của Trung Quốc hiện chỉ là “một giấc mộng trên giấy”./.


(Vietnam+)