Trung Quốc-Ukraina-Nga: từ địa chính trị đến các cuộc "cách mạng màu"
Friday, March 28, 2014
Quan điểm và động thái của Bắc Kinh có ý nghĩa quan trọng đối với Moskva, Washington và Brussels, nhân các sự kiện ở Ukraina và việc Crưm với Sevastopol sáp nhập vào LB Nga.
Liệu Trung Quốc có sử dụng cuộc khủng hoảng Ukraina trong các kế hoạch khu vực và toàn cầu của họ, hay sẽ giữ vị trí đứng ngoài cuộc?
Chuyến công du châu Âu của ông Tập. Làm thế nào “có chung mặt trận” với Trung Quốc?
Vị thế của Trung Quốc có thể được làm rõ một phần qua chuyến thăm chính thức đầu tiên của ông Tập Cận Bình tới châu Âu, qua cuộc hội đàm của Chủ tịch Trung Quốc với Tổng thống Hoa Kỳ trong khuôn khổ Diễn đàn Hague về an ninh hạt nhân (các ngày 24-25 tháng Ba), cũng như các tiếp xúc với Thủ tướng Đức và Thủ tướng Chính phủ Pháp. Theo đánh giá của báo chí phương Tây, Tổng thống Mỹ Obama, bà Merkel và ông Hollande đang xây dựng những kế hoạch to lớn nhằm "lôi kéo lãnh đạo Trung Quốc" về phía họ. Các phương tiện truyền thông phương Tây viết rằng, vấn đề sự hỗ trợ từ phía Trung Quốc "gần như đã được quyết định" và chỉ còn chờ đợi vài thủ tục nhỏ.
Không những vậy, lập trường của phương Tây được mô tả với bề ngoài hoàn hảo. Trong các cuộc gặp chính thức, Chủ tịch Trung Quốc chỉ "có trách nhiệm" tái khẳng định cam kết trung thành các nguyên tắc "chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ", không quên năm nguyên tắc cơ bản của chính sách đối ngoại Bắc Kinh, sự hiện diện mang rắc rối của Tân Cương, khu tự trị Tây Tạng trong lãnh thổ Trung Quốc.
Ở đây, phương Tây nhận thấy một thứ "bàn đạp chính trị" mà từ đó có thể tiếp tục phát triển quá trình "lôi kéo ông Tập" vào cuộc chiến chống Moskva. Ban biên tập tiếng Nga của BBC và một số tờ báo Anh còn đi xa hơn. Bàn về các hợp đồng khí đốt tương lai mà Nga và Trung Quốc có nhiều khả năng sẽ ký trong tháng Năm, nhân chuyến thăm của Tổng thống Nga đến Trung Quốc, họ tìm cách "thuyết phục Bắc Kinh" không ký bất kỳ tài liệu năng lượng, nhằm giúp "phương Tây dân chủ" đánh bật "át chủ bài khí đốt" khỏi tay ông Putin.
Tính hai mặt trong lập trường của Trung Quốc. Liệu Nga có hiểu được ông Tập?
Phải thừa nhận là trong quan điểm chính thức của Trung Quốc tồn tại tính chất hai mặt. Một bên, Bộ Ngoại giao Trung Quốc nói về sự hiện hữu "những đặc thù lịch sử của hoàn cảnh Crưm", mặt khác - Đại sứ Trung Quốc tại Liên Hợp Quốc bỏ phiếu trắng cho dự thảo nghị quyết chống Nga trong vấn đề bán đảo Crưm và Ukraina, thay vì ủng hộ quyền phủ quyết mà Nga thực hiện. Ban lãnh đạo Nga hiểu rằng, Trung Quốc không thể bước xa hơn, khi họ sở hữu những lợi ích kinh tế đáng kể ở Ukraina và quan hệ kinh tế ràng buộc chặt chẽ với Hoa Kỳ.
Tuy nhiên, Brussels và Washington không nhận thức rằng, về bản chất ông Tập Cận Bình mới là đối thủ lớn hơn hết của phương Tây, nếu so với bất kỳ chính trị gia đương đại của thế giới đang phát triển. Bởi vậy, kế hoạch "bàn đạp chung với Trung Quốc" của Mỹ và châu Âu rất dễ sụp đổ, chỉ là một "nghi thức".
Phá hủy các kế hoạch địa chính trị chỉ trong một ngày
Chúng ta cũng nên xét tới định dạng Trung-Mỹ với sự tồn tại của hai xu hướng: sự ràng buộc lẫn nhau ngày càng tăng trên thế giới và sự cạnh tranh. Xin lưu ý, trong chuyến thăm châu Âu, có lẽ phức tạp nhất với nhà lãnh đạo Trung Quốc là cuộc đàm phán cùng Tổng thống Obama bên lề hội nghị thượng đỉnh hạt nhân The Hague. Quan hệ đối tác Nga - Trung Quốc ngày nay có những đường nét địa chính trị rõ ràng nhằm kiềm chế sự xúc tiến của Mỹ và NATO về phía đông. Chủ tịch Trung Quốc không thể không cân nhắc yếu tố này. Các lợi ích toàn cầu của Trung Quốc còn dược tăng cường bởi những tính toán thực tế. Tháng 12 năm 2013, trong chuyến thăm Trung Quốc, Tổng thống Viktor Yanukovych đã ký các hợp đồng đầu tư trị giá nhiều tỷ đô la, bao gồm cả xây dựng cảng biển nước sâu của Trung Quốc ở Crưm mà giờ đây là một phần lãnh thổ của Nga.
Đối với Washington, việc để mất Sevastopol và Crưm là khởi đầu của thất bại địa chính trị nghiêm trọng trong cuộc đối đầu với Nga, bởi như một số chuyên gia lưu ý, Mỹ bày trò Maidan Ukraina với dự kiến sẽ tổ chức tái thiết cơ sở quân sự ở Crưm và Sevastopol thành các bệ phóng tên lửa và căn cứ hải quân. Đột nhiên vào một ngày, ông Putin làm đảo lộn tất cả các kế hoạch của Mỹ. Không nên loại trừ là để bù đắp cho thất bại chiến lược, Hoa Kỳ sẽ tìm cách đặt cược vào Trung Quốc.
Cái giá sự hỗ trợ của Trung Quốc. "Cho phép" thống nhất Tổ quốc?
Để lôi kéo Trung Quốc, Mỹ thậm chí có thể "nhắm mắt" trước sự thống nhất nhanh chóng của Đài Loan với Trung Quốc hay lập trường cứng rắn của Bắc Kinh trong tranh chấp lãnh thổ biển Hoa Đông và Hoa Nam /Biển Đông/. Không phải ngẫu nhiên hiện nay, sau các liên lạc của Mỹ với Trung Quốc về Ukraina, nhiều tờ báo Nhật Bản và một số chuyên gia đã bày tỏ quan ngại về "mối đe dọa phải một mình đối mặt... với Trung Quốc ở châu Á".
Nói cách khác, kết quả của cuộc hội đàm giữa Chủ tịch Trung Quốc và Tổng thống Obama dường như là một phép thử, kiểm tra đô bền vững của quan hệ đối tác chiến lược Nga - Trung.
Hỗ trợ hay đẩy Nga đụng độ với Mỹ?
Dư luận và các chuyên gia Trung Quốc có ý kiến phân tán. Nhiều chuyên gia hàng đầu viết, hôm nay Nga và Trung Quốc đang tạo thành một "vùng đệm chiến lược" chống lại sự mở rộng của phương Tây, rằng phương Tây đang chuẩn bị cho Ukraina "một cuộc cách mạng màu" tiếp theo, nhiệm vụ của Trung Quốc là phải hỗ trợ Nga. Những ý kiến khác hoàn toàn trái ngược, đề xuất các lãnh đạo Trung Quốc duy trì quan điểm trung lập, tận dụng lợi thế của đụng độ giữa Mỹ và Nga.
Một số đại diện của ý kiến này đã dẫn chứng, theo họ, chiến lược thành công của Mao Trạch Đông trong thời kỳ đối đầu Trung-Xô. Bắc Kinh đã khéo léo chơi "con bài Mỹ" chống Liên Xô, đẩy hai siêu cường vào sự đối địch gay gắt.
Như vậy, ở Trung Quốc có những ý kiến khác nhau về cuộc khủng hoảng Nga - Ukraina, dư luận ở đây rất đa diện. Tuy nhiên, "luồng chính thống" đang biểu hiện ủng hộ Nga trong các động thái ở Crưm, cũng như trong quan hệ với phương Tây nói chung.
Tags:
Thế giới
Comments[ 0 ]
Post a Comment