Thời của UAV bắt đầu ở Việt Nam

Saturday, May 18, 2013

Việt Nam trang bị UAV Belarus. Thông tin này là chỉ dấu lạc quan cho thấy, dường như Việt Nam đã nhận thức được chân giá trị của UAV trong lĩnh vực quốc phòng. Việc này tuy muộn, song còn hơn không!

Grif-1 (Nhà máy Sửa chữa máy bay 558)

Việt Nam sẽ mua máy bay không người lái (UAV) của Belarus, Thủ tướng Belarus Mikhail Myasnikovich tuyên bố trong cuộc gặp Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Tấn Dũng ở Minsk.

Theo ông Myasnikovich, Thủ tướng Việt Nam đến Minsk một phần là để ký các hợp đồng mua UAV. “Chúng tôi đặt nhiều hy vọng vào hợp tác kỹ thuật quân sự”, Thủ tướng Belarus nói.

Trong cuộc gặp, ông Myasnikovich còn khẳng định, Belarus sẵn sàng chia xẻ với Việt Nam các thành tựu trong lĩnh vực công nghệ quân sự và công nghệ lưỡng dụng.

Hiện nay, Belarus đang sản xuất một số mẫu UAV, trong đó có Grif và Moskit. Ông Myasnikovich không nói rõ Việt Nam đã quyết định mua loại nào.

Trước đó, có tin Việt Nam có kế hoạch trang bị các UAV hạng nhẹ của Nga do hãng Irkut đang phát triển. Ngoài ra, Việt Nam còn được Thụy Điển giúp đỡ phát triển một loại UAV nữa là Magic Eye1.

Những thông tin về sự hợp tác của Việt Nam với Nga, Thụy Điển, Belarus… và các dự án nghiên cứu của các nhà khoa học trong nước trong lĩnh vực UAV cho thấy, tuy muộn màng, cuối cùng Việt Nam đã nhận thức được chân giá trị của UAV trong lĩnh vực quốc phòng.

Nhưng điều quan trọng hơn là Việt Nam sẽ đi thẳng vào hiện đại trong lĩnh vực UAV như thế nào. Việc các nhà khoa học trong nước mày mò thiết kế UAV là đáng quý, song khởi đầu muộn mấy chục năm so với thiên hạ bằng cách đó cũng giống như chúng ta lại nghiên cứu chế tạo xe đạp hay đầu máy hơi nước.

Cách làm đó là không khôn ngoan, mất thời gian, phí tiền cho những thành tựu “ảo” và vô bổ khiến đất nước bị phân tán nguồn lực và bỏ lỡ cơ hội tiếp thu công nghệ tiên tiến.

Vậy con đường nào cho phát triển UAV ở Việt Nam?

Bài học nhãn tiền là Trung Quốc và Nga. Tuy có nền công nghiệp hàng không hùng mạnh, họ vẫn phải đi từ mua sắm UAV thành phẩm từ nước ngoài, rồi sao chép, cải tiến, từ đó mới thiết kế được các sản phẩm của mình.

Nga là một ví dụ điển hình về bỏ lỡ cơ hội phát triển UAV. Thời kỳ sau Thế chiến II, Liên Xô từng dẫn đầu thế giới về công nghệ UAV (chủ yếu là loại cỡ lớn, làm nhiệm vụ trinh sát). Nhưng sau đó, họ đã xem nhẹ lĩnh vực này. Thậm chí đến đầu những năm 2000, Nga vẫn chỉ chi rất ít tiền cho hoạt động nghiên cứu UAV.

Kết quả là Nga đã tụt hậu so với Mỹ, Israel và EU khoảng 20 năm về công nghệ UAV. Những chiếc UAV bé nhỏ của tiểu quốc công nghệ cao Israel đã dạy cho người Nga kênh kiệu một bài học nhớ đời trong cuộc chiến tranh Nga-Gruzia năm 2008.

Ngay sau đó, quân đội Nga ngậm đắng nuốt cay quyết định chi hàng trăm triệu đô la để mua UAV của Israel và triển khai lắp ráp tại Nga. Mục tiêu Nga bỏ ra cả mớ tiền cũng chỉ là để học hỏi công nghệ UAV thế hệ cũ của Israel.

Nga đang quyết tâm bắt kịp các nước dẫn đầu thế giới về UAV, nhưng họ sẽ phải mất hàng chục năm nữa mới có được những UAV chiến lược, UAV chiến đấu hay thậm chí những UAV dạng chim chóc, côn trùng.

Nga đang bị Trung Quốc vượt mặt về UAV. Thông tin báo chí cho hay, Trung Quốc đang chi rất nhiều tiền và triển khai nghiên cứu chế tạo rất nhiều loại UAV có đủ loại chức năng, kể cả các loại trinh sát chiến lược hoặc chiến đấu hạng nặng. Trung Quốc sẽ triển khai UAV tại các sân bay ven biển để giám sát các vùng biển tranh chấp, trong đó có Biển Đông.

Không có nhiều tiền và nền tảng công nghiệp quốc phòng như Trung Quốc, nhưng Việt Nam có điều kiện thuận lợi là khả năng nhập khẩu công nghệ UAV, ít ra là UAV dân dụng của phương Tây và các nước khác.

Không có nhiều tiền nên phải chọn công nghệ mà nhập, chọn quốc gia mà hợp tác. Đó nên là Nam Phi, Israel, châu Âu và thậm chí là Mỹ, rồi mới đến các đối tác truyền thống song thua kém về công nghệ UAV như Nga, Ukraine, Belarus. Ta cũng nên đi từ nhập thành phẩm, rồi đến liên doanh sản xuất lắp ráp, tiến đến tự thiết kế.

Mặt khác, một điều bắt buộc để ngành công nghiệp UAV của Việt Nam phát triển là các bộ ngành của Việt Nam, đặc biệt là quân đội phải có sự chuẩn bị về mọi mặt như nâng cấp khả năng quản lý bay, đào tạo đội ngũ nhân viên điều khiển, nghiên cứu phương pháp sử dụng UAV trong các lĩnh vực, phát triển các ngành công nghiệp phụ kiện UAV thì mới phát huy được hết hiệu quả của UAV trong các lĩnh vực quốc phòng-an ninh và các ngành kinh tế, dịch vụ dân sự...

Trong lĩnh vực UAV, chúng ta đã đi sau thì phải đi tắt, nhưng phải có trọng điểm và đồng bộ. Chúng ta phải có năng lực điều khiển rất tốt mới có thể thành công nhanh trong thế giới các phương tiện bay không người lái này.

Đây là một phần của xu thế hiện đại hóa quân sự nhanh và lớn hơn của toàn khu vực, đáng chú ý Việt Nam đã ghi tên mình vào câu lạc bộ UAV.

Tờ “Phương Đông” Trung Quốc ngày 3/5 có bài viết cho biết, Indonesia tuyên bố năm nay sẽ bắt đầu sản xuất máy bay trinh sát (do thám) không người lái quy mô lớn.

Theo các nhà phân tích, Indonesia nghiên cứu phát triển và sản xuất máy bay không người lái (UAV) là một phần của xu thế hiện đại hóa quân sự nhanh chóng, rộng mở hơn của khu vực châu Á-Thái Bình Dương.

Ngày 30/4, trang mạng Đài tiếng nói Hoa Kỳ cho biết, bằng nguồn vốn của Bộ Quốc phòng, năm 2004, Indonesia đã khởi động chương trình nghiên cứu phát triển máy bay do thám không người lái.

Dưới sự hợp tác chung sức giữa một số cơ quan chính phủ, năm nay Indonesia chuẩn bị sản xuất hàng loạt máy bay không người lái Wulung cho không quân nước này.

Máy bay không người lái Wulung do Indonesia tự nghiên cứu phát triển và sản xuất, ban đầu được sử dụng cho mục đích phi quân sự, như theo dõi núi lửa, theo dõi các hoạt động chặt rừng bất hợp pháp và tiến hành tuần tra các vùng biển rộng lớn của nước này.

Samudro, người phụ trách Cục nghiên cứu và ứng dụng công nghệ Indonesia và tham gia vào hoạt động nghiên cứu phát triển loại máy bay này cho biết, loại máy bay không người lái này sẽ giúp Indonesia tiến hành giám sát 17.000 hòn đảo cùng nhiều đường biên giới của họ.

Tuy hiện nay tất cả máy bay không người lái đều không mang theo vũ khí, nhưng Bộ Quốc phòng Indonesia cho biết, kế hoạch lâu dài của họ là muốn nghiên cứu chế tạo được máy bay vũ trang không người lái có thể phóng tên lửa và ném bom.

                                     Máy bay không người lái Wulung do Indonesia tự chế

Theo bài báo, hiện nay, quân đội các nước chủ yếu đều sở hữu máy bay phi vũ trang không người lái với các hình thức nhất định, những máy bay này được mua từ các nhà cung ứng hàng hóa quan trọng như Israel và Mỹ.

Cùng với việc mở rộng vai trò ảnh hưởng kinh tế và tình hình căng thẳng địa-chính trị trầm trọng thêm, xu thế ứng dụng máy bay không người lái của khu vực châu Á-Thái Bình Dương chắc chắn sẽ tăng nhanh.

Richard Bitzinger, một cựu quan chức của Cục tình báo trung ương Mỹ (CIA) và là nhà nghiên cứu cấp cao Viện nghiên cứu quốc tế Rajaratnam, Singapore cho biết, hoạt động nghiên cứu phát triển máy bay không người lái của Indonesia là một phần của xu thế rộng mở hơn trong khu vực.

Bitzinger nói: “Ý tôi muốn nói, điều này hoàn toàn là một phần của xu thế tăng cường khả năng quân sự của toàn bộ khu vực châu Á-Thái Bình Dương, Trong thời điểm quân đội các nước tới tấp đổi mới trang bị, trang bị mới cần tiên tiến hơn nhiều trang bị cũ, khả năng mới này là thứ mà một số quân đội trước đây chưa từng có.

Vì vậy, cá nhân tôi không cho rằng chỉ máy bay không người lái là có thể trở thành người làm thay đổi quy tắc trò chơi, nhưng tôi thực sự cho rằng, khu vực châu Á-Thái Bình Dương có xu thế chung hiện đại hóa quân sự, khả năng quân đội của khu vực này đang không ngừng tăng lên về chất”.

                                                               UAV Wulung, Indonesia

Bài báo chỉ ra, hiện nay, Trung Quốc, Hàn Quốc, Singapore và Nhật Bản đều đang tiến hành các chương trình máy bay không người lái. Năm 2011, khu vực châu Á-Thái Bình Dương đã chi 590 triệu USD cho các chương trình máy bay không người lái, theo dự đoán của Công ty tư vấn Frost-Sulivan, đến năm 2017, khoản đầu tư này có thể sẽ tăng lên đến 1,4 tỷ USD.

Việt Nam chính thức gia nhập “câu lạc bộ UAV”

Báo Phương Đông của TQ dẫn nguồn của trang mạng Vietnamplus (Việt Nam) cho hay, bắt đầu từ năm 2008, Việt Nam cũng đã bắt tay vào nghiên cứu chế tạo máy bay không người lái.

Sáng ngày 3/5/2013, tại bãi thử nghiệm Viện Công nghệ không gian thuộc Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, Liên hiệp Khoa học sản xuất công nghệ cao Viễn thông-Tin học (HTI) - km27 Đại Lộ Thăng Long Hà Nội, nhóm thực hiện Đề tài “Nghiên cứu chế tạo tổ hợp máy bay không người lái phục vụ nghiên cứu khoa học” đã tiến hành thành công bay thử nghiệm 3 mẫu máy bay không người lái trong số 5 mẫu máy bay chuyên dụng khác đã hoàn thiện tại Viện Công nghệ Không gian.

                            Máy bay không người lái của Việt Nam được đưa ra ngoài bãi phóng thử

Cả 5 loại máy bay trên đều được thiết kế chế độ điều khiển bay tự động theo chương trình lập sẵn trên nền bản đồ số. Máy bay được trang bị camera máy ảnh tác nghiệp trong cả ban ngày và ban đêm cùng các trang bị nghiên cứu khoa học chuyên dụng khác.

Đối với loại AV.UAV.S3, AV.UAV.S4 có thể mở rộng tầm bay xa hơn khi sử dụng liên lạc vệ tinh dẫn đường hoặc các trạm chuyển tiếp mặt đất. Các máy bay này có thể cất cánh từ đường băng, từ nóc ôtô, trên bệ phóng di chuyển hoặc phi bằng tay.

Sự kiện bay thử nghiệm thành công khẳng định các nhà khoa học, các kỹ sư thuộc Viện Công nghệ không gian – HTI thuộc Viện hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam đã chính thức ghi danh mình là những người Việt Nam đầu tiên tự nghiên cứu chế tạo thành công máy bay không người lái mang thương hiệu Việt Nam.hoàn toàn bằng sự sáng tạo của người Việt Nam” - chủ nhiệm đề tài nghiên cứu, tiến sỹ Phạm Ngọc Lãng nhấn mạnh.

Theo tiến sỹ Phạm Ngọc Lãng, trong thời gian tới, nhóm đề tài tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện các loại máy bay mới có trần bay cao hơn, tốc độ bay lớn hơn và mở rộng tầm bay trong phạm vi lãnh thổ Việt Nam.

Ngay sau khi chương trình bay thử nghiệm, Viện Công nghệ không gian sẽ hoàn thiện kỹ thuật và đưa vào sản xuất hàng loạt phục vụ mục đích nghiên cứu khoa học và đáp ứng nhu cầu chuyên dụng trong nước.

                           Máy bay không người lái Việt Nam được chuẩn bị cho cất cánh

Tính năng kỹ thuật cơ bản:

- AV.UAV.MS1: Chiều dài 1,0m; sải cánh 1,2m; khối lượng tối đa 4kg; tải có ích 1kg; bán kính hoạt động 2km; trần bay 200m; tốc độ lớn nhất 70 km/h; thời gian hoạt động trên không 1,0h; được trang bị camera chuyên dụng, cự ly truyền 2km.

- AV.UAV.S1: Chiều dài 1,80m; sải cánh 2,70m; khối lượng tối đa 12,0kg; khối lượng tải có ích 1,5kg; bán kính hoạt động 15km; trần bay 3000m; động cơ 45 cm3; tốc độ lớn nhất 120km/h; thời gian hoạt động trên không 2h; đường cất hạ cánh 50m; có thể cất cánh bằng bệ phóng, hạ cánh bằng dù; truyền ảnh online từ camera khoảng cách 15km.

- AV.UAV.S2: Chiều dài 2,60m; sải cánh 3,20m; khối lượng tối đa 45kg; tải có ích 15kg; động cơ 80cm3; tốc độ lớn nhất 150km/h; trần bay 3000m; đường cất, hạ cánh 200m; có thể cất cánh bằng bệ phóng, hạ cánh bằng dù; thời gian hoạt động trên không 3h.

- AV.UAV.S3: Chiều dài 3m; sải cánh 3,4m; khối lượng tối đa 115kg; khối lượng tải có ích 35kg; bán kính hoạt động 70km; trần bay 3000m; động cơ 350 cm3; tốc độ nhanh nhất 180km/h; thời gian hoạt động trên không tối đa 5h.

- AV.UAV.S4: Chiều dài 4,20m; sải cánh 5,0m; khối lượng tối đa 170kg; khối lượng tải có ích 50kg; bán kính hoạt động 100km; trần bay 3000m; động cơ 400 cm3; tốc độ lớn nhất 180km/h; thời gian hoạt động trên không 6h; bay cả ban ngày và ban đêm.

UAV Việt Nam - khởi động cho máy bay

UAV Việt Nam được lắp camera

UAV Việt Nam được điều khiển bằng thiết bị vô tuyến

UAV Việt Nam được phóng bằng nhiều cách, trong hình là phóng từ nóc ô tô

Dàn máy bay không người lái Việt Nam sau khi bay thử
Việt Dũng (nguồn báo Phương Đông, TQ, Vietnamplus)