Việc dự đoán rằng Trung Quốc có thể trở thành một nước xuất khẩu lớn các hệ thống trang thiết bị vũ khí tiên tiến vẫn có thể là quá sớm, vì họ phải đối mặt với những thách thức đáng kể trong việc đưa các sản phẩm cạnh tranh với thị trường. Tuy nhiên, có thể cuối cùng Bắc Kinh ( mặc dù không phải là sớm) cũng thành công trong việc mở rộng việc bán trang thiết bị vũ khí của họ trên thị trường toàn cầu, bao gồm cả Đông Nam Á, và gây ra những tác động đối với an ninh khu vực.
Indonesia muốn nhập khẩu công nghệ tên lửa C-705 của Trung Quốc
Một bài viết trên tờ New York Times (NYT) vào ngày 20 Tháng 10 năm 2013, bài viết đã đánh dấu sự nổi lên của Trung Quốc như một nước xuất khẩu lớn các hệ thống trang thiết bị vũ khí tiên tiến. Thị trường vũ khí truyền thống toàn cầu bị phối bởi một số ít các nhà cung cấp chủ yếu là phương Tây: Mỹ, Anh, Pháp, Nga, Đức và … Israel.
Tuy nhiên, bây giờ, Trung Quốc dường như đang gắn kết các đối thủ cạnh tranh gây nên âm mưu nghiêm trọng, với khả năng cung cấp vũ khí ngày càng tinh vi và với giá hời. Theo NYT, danh mục vũ khí xuất khẩu bao gồm như các máy máy bay vũ trang, hệ thống phòng không có khả năng tương tự hệ thống Patriot, và có lẽ ngay cả máy bay chiến đấu tàng hình. Nhưng vẫn còn quá sớm cho vòng nguyệt quế chiến thắng ?
Sau khi Mỹ ngừng cấp xe quân dụng cho Campuchia do nước này
trao trả những phần tử Duy Ngô Nhĩ chạy khỏi Trung Quốc trốn sang
Campuchia cho phía Trung Quốc, để đáp lại, phía Trung Quốc
đã tặng 257 xe quân dụng cho Campuchia
Thành công gần đây của Trung Quốc như một cường quốc xuất khẩu vũ khí là rất ấn tượng. Họ đã liên tục nằm trong bảng xếp hạng năm nước xuất khẩu vũ khí lớn nhất thế giới trong những năm gần đây, trung bình khoảng 2 tỷ USD mỗi năm với các thỏa thuận vũ khí. Họ cũng đã mở rộng thị trường vượt ra ngoài các khách hàng thông thường của họ ở Nam Á và các quốc gia châu Phi và bắt đầu thâm nhập vào thị trường mới ở châu Mỹ La tinh và Trung Đông. Đặc biệt, trong những năm gần đây họ đã từng xuất khẩu vũ khí tới Venezuela, Bolivia, và thậm chí Thổ Nhĩ Kỳ một thành viên của khối NATO,với việc trong tháng Chín vừa qua Thổ Nhĩ Kỳ đã đồng ý mua hệ thống tên lửa phòng không HQ-9, hợp đồng có giá trị lên đến 4 tỷ USD.
Tuy nhiên, họ có thể là đã quá sớm để tuyên bố rằng Trung Quốc là một nước lớn mới nổi trên thị trường vũ khí toàn cầu. Nhưng vị thế của Trung Quốc với cương vị là một nước xuất khẩu lớn trăng thiết bị vũ khí vẫn còn rất mong manh, đặc biệt là khi nói đến việc bán các hệ thống vũ khí công nghệ cao như máy bay chiến đấu siêu âm, tàu ngầm và vũ khí dẫn đường chính xác. Nhưng hầu hết những trang thiết bị vũ khí mà Trung Quốc rao bán rất ít khách hàng. Ngoài Pakistan và Bangladesh, đây là hai quốc gia đã chiếm gần một nửa trong tổng số lượng xuất khẩu vũ khí Trung Quốc trong năm 2012, theo báo cáo của IHS Jane. Ngoài ra, không có sự đảm bảo nào đối với Trung Quốc trong việc họ có thể giữ lại những khách hàng mới trong dài hạn. Myanmar đã mua một lượng lớn vũ khí của Trung Quốc trong những năm 1990 và trong đầu những năm 2000, nhưng những lần mua của Myanmar cứ giảm dần trong những năm gần đây. Iran cũng từng là một nước mua nhiều vũ khí của Trung Quốc, nhưng họ đã không đặt ra một lịch trình mới với Bắc Kinh trong nhiều năm.
Máy bay chiến đấu "Thần Sấm JF-17, sản phẩm hợp tác Pakistan và Trung Quốc
Hơn nữa, mặc dù Trung Quốc đã cung cấp một số ít các sản phẩm công nghệ cao mang tính cạnh tranh - chẳng hạn như hệ thống phòng không HQ- 9, SAM hoặc tên lửa diệt hạm C- 802, nhưng những sản phẩm xuất khẩu áp đảo của Trung Quốc vẫn là những vũ khí mang hàm lượng khoa học công nghệ đơn giản chỉ sau thế chiến thứ 2 không xa như xe bọc thép, xe tăng, pháo, đạn chống tăng… tàu tuần tra, tàu mang tên lửa. Một trong những sản phẩm bán ra lớn của ngành công nghiệp quốc phòng Trung Quốc là máy bay huấn luyện cường kích hạng nhẹ K-8, loại máy bay này phù hợp chủ yếu cho các nước đang phát triển, thiếu tiền.
Máy bay huần luyện K-8 của Trung Quốc
Nhiều sản phẩm trong số các hệ thống vũ khí cao cấp khác của Trung Quốc, chẳng hạn như các máy bay chiến đấu J-10 và JF-17, đã giành được vài đơn đặt hàng cho việc xuất khẩu ra nước ngoài. Như JF -17 chỉ có Pakistan là khách hàng duy nhất của loại máy bay này (đây là loại máy bay được Trung Quốc hợp tác với Pakistan cùng sản xuất).
Những trang thiết bị cao cấp của Trung Quốc lại không được bán ra, như những hệ thống dẫn đường chính xác, hệ thống giám sát và trinh sát tiên tiến... Theo bài báo NYT, như Algeria là nước đã mua tàu hộ tống của Trung Quốc, nhưng chúng lại được trang bị radar và các trang thiết bị thông tin liên lạc của Pháp. Trung Quốc vẫn còn một khoảng cách rất xa so với phương Tây khi nói đến những hệ thống vũ khí tối tân...
ASEAN: Tăng thị phần vũ khí Trung Quốc ?
Mặc dù có những dấu hiệu báo trước cho sự thành công của Trung Quốc như một nước xuất khẩu vũ khí, nhưng sự hiện diện ngày càng tăng của Bắc Kinh trong thị trường vũ khí toàn cầu có thể có tác động đến quyết định mua sắm trang thiết bị quân sự của các nước khu vực Đông Nam Á. Nhiều quốc gia trong ASEAN đã mua một số lượng nhất định trang thiết bị vũ khí của Trung Quốc. Myanmar, tất nhiên họ đã được cơi là khách hàng lớn nhất của Trung Quốc ở Đông Nam Á, khi Myanmar mua máy bay huấn luyện K-8, xe bọc thép, các tàu hộ tống và tàu khu trục trang bị tên lửa hành trình chống tàu.
Bắt đầu từ năm 1997, Trung Quốc trở thành nước viện trợ quân sự
lớn nhất của Campuchia với khoản tiền viện trợ hàng năm lên tới
hơn 5 triệu USD.
Ngoài ra, Campuchia và Malaysia đã mua một số tên lửa SAM của Trung Quốc, Lào cũng đã máy bay trực thăng và máy bay vận tải hạng nhẹ, và Timor-Leste đã mua tàu tuần tra nhỏ. Thái Lan gần đây đã mua hai tàu khu trục của Trung Quốc, trong khi Jakarta không chỉ mua tên lửa SAM của Trung Quốc và tên lửa hành trình chống tàu, họ còn tham gia vào một số liên doanh cùng với Bắc Kinh để giúp phát triển công nghệ tên lửa của Indonesia.
Mặc dù đã có những thương vụ mua bán này, nhưng chúng vẫn còn khá ít ỏi - các nước ASEAN có thể cảm thấy ngày càng bị áp lực để mua vũ khí bổ sung từ Bắc Kinh và dường như là để xoa dịu những ảnh hưởng tiêu cực ngày càng lớn của Trung Quốc trong khu vực châu Á - và cũng là để phòng vệ trước một sự hiện diện có thể suy giảm của Mỹ trong khu vực. Điều đó nói lên rằng, cho dù một số quốc gia khu vực Đông Nam Á đã mua vũ khí từ Trung Quốc, nhưng họ vẫn sẽ coi đó như là một quyết định mang tính chính trị nhiều hơn là từ sự cần thiết hay thiếu hụt về nguồn cung cấp trang thiết bị vũ khí, và một số các quốc gia thành viên ASEAN - đặc biệt là Philippines, Singapore, và Việt Nam - có thể sẽ không bao giờ mua vũ khí của Trung Quốc.
Triển vọng tương lai xuất khẩu vũ khí của Trung Quốc
Bất chấp những thách thức đối với Trung Quốc khi nói đến xuất khẩu trang thiết bị vũ khí tiên tiến, ngành công nghiệp quốc phòng của họ vẫn còn các tổ chức năng động và linh hoạt, liên tục bổ sung, khắc phục những khả năng còn yếu kém của mình và tung ra những sản phẩm tốt và tốt hơn. Tại thời điểm này, thị trường vũ khí công nghệ cao vẫn là mảnh đất màu mỡ cho những nhà cung cấp mới. Mặc dù Trung Quốc vẫn có thể là một nhà cung cấp vũ khí thích hợp cho thời gian tới, nhưng cũng có thể sẽ không đơn giản như vậy. Trung Quốc có nhiều sản phẩm mới để xâm nhập vào thập kỷ tới, ví dụ như máy bay chiến đấu tàng hình J -31… nhưng chưa có gì có thể chứng minh Bắc Kinh sẽ chiến thắng với những nỗ lực xuất khẩu vũ khí của mình trong thời một gian dài.
Sự xuất hiện dần dần của Trung Quốc với tư cách là một nhà sản xuất và xuất khẩu vũ khí lớn sẽ tự nhiên tạo ra một ý nghĩa rộng lớn hơn cho khu vực Đông Nam Á. Các nước có thể sẽ nhập về các hệ thống trang thiết bị vũ khí mới, với khả năng cao hơn những gì vũ khí Trung Quốc có thể, và tất nhiên chúng có thể gây ảnh hưởng đến cán cân quân sự và an ninh khu vực. Nhưng Bắc Kinh cũng có thể trở thành một nhà cung cấp thay thế các hệ thống vũ khí tiên tiến mà các nước phương Tây có thể vẫn còn miễn cưỡng để xuất khẩu, do đó, vũ khí Trung Quốc có khả năng phá vỡ sự cân bằng quân sự trong khu vực.
Ngoài ra, việc Bắc Kinh sẵn sàng bán tất cả các loại vũ khí của Trung Quốc có thể gây ra một kết quả không thể đoán trước được tại thị trường vũ khí ASEAN, thậm chí có thể gây ra một cuộc chạy đua vũ trang ở khu vực này. Nhìn chung, Trung Quốc sẽ trở thành nhà cung cấp vũ khí ngày càng tinh vi hơn , sẽ còn nhiều điều để nói khi nói đến an ninh khu vực.
Phân tích của tác giả Richard A.Bitzinger - chuyên gia nghiên cứu cấp cao Chương trình Thay đổi quân sự tại trường Nghiên cứu quốc tế S. Rajaratnam (RSIS), đại học Công nghệ Nam Dương, Singapor. Ông đã viết về các vấn đề kinh tế quân sự và quốc phòng trong hơn 20 năm. - Eurasiareview
Comments[ 0 ]
Post a Comment